Herziening afvalpakket (2018)

In mei 2018 stemde de Europese Commissie in met de herzieningen van zes richtlijnen over het beheer en de verwerking van afval.

Dit zogenoemde 'nieuwe afvalpakket' heeft als doel dat EU-landen meer afval moeten gaan recyclen, zo min mogelijk verbranden en alleen nog in uitzonderlijke gevallen afval mogen storten. Daarnaast worden maatregelen getroffen om er voor te zorgen dat de producentenverantwoordelijkheid op eerlijke en transparante wijze wordt uitgevoerd én dat cijfers ten aanzien van op de markt gebrachte verpakkingen en recycling eerlijk, betrouwbaar en verifieerbaar zijn.

Van de zes afvalrichtlijnen hebben twee betrekking op verpakkingen en verpakkingsafval: Richtlijn 2008/98/EG betreffende afvalstoffen en Richtlijn 94/62/EG betreffende verpakking en verpakkingsafval.

Richtlijn 2008/98/EG - Richtlijn betreffende afvalstoffen

Deze Richtlijn afvalstoffen schrijft voor dat producenten de financiële en organisatorische verantwoordelijkheid nemen voor preventie, inzameling en hergebruik van gebruikte verpakkingsmaterialen (producentenverantwoordelijkheid). Zo moeten verpakkingen die op de markt worden gebracht voldoen aan de essentiële eisen.

Klik hier voor meer informatie over de essentiële eisen.

Klik hier voor meer informatie over de producentenverantwoordelijkheid en over de uitvoering van deze regeling in Nederland door het Afvalfonds Verpakkingen.

Richtlijn 94/62/EG - Richtlijn betreffende verpakking en verpakkingsafval

In de Richtlijn verpakkingen zijn hogere recyclingdoelstellingen afgesproken. Voor verpakkingsafval geldt: gemiddeld 65 procent in 2025 en 70 procent in 2030, met variërende doelstellingen per verpakkingsstroom. Producenten moeten minimaal 80 procent van de kosten dragen om dit te realiseren.

Het halen van de recyclingdoelstellingen is collectief geregeld via het Afvalfonds Verpakkingen; dit blijft naar alle waarschijnlijkheid zo.

Nieuw meetmoment

Er komt een nieuw meetmoment om de hoeveelheid gerecycled afval vast te stellen. Tot nu toe wordt het gewicht van het afval gemeten op het moment dat het afval bij de recycler wordt aangeboden (gecorrigeerd voor niet-verpakkingen en vervuiling als deze boven de toegestane limieten ligt). In de nieuwe situatie wordt het gewicht van recycling gemeten op het moment dat het afval in de recyclingoperatie wordt gebracht. Wanneer dit niet mogelijk is, is een uitwijkmogelijkheid om na de sortering te wegen. In dat geval moet echter wel worden aangetoond dat het afval wordt gerecycled en dat de afvalstoffen die voorafgaand aan de recycling nog worden verwijderd, in mindering worden gebracht. Dit zal naar verwachting via studies moeten kunnen worden aangetoond. Voor kunststoffen kan dit bijvoorbeeld betekenen dat een verpakking pas als gerecycled kan worden geteld als er flakes of granulaat van kan worden gemaakt. Welke impact dit heeft, wordt onderzocht.

Recycledoelstellingen EU
Recyclingdoelstellingen Europese Unie.

Wat betekenen de hogere recyclingdoelstellingen en het nieuwe meetmoment voor bedrijven en hun verpakkingen?

In tabel 1 is te zien dat Nederland alle Europese recyclingdoelstellingen haalt. Wat betreft de Nederlandse doelstellingen wordt die van glas (nog) niet gehaald. Hiervoor is inmiddels een actieplan opgezet.

Bij kunststof ligt de EU-doelstelling voor 2030 hoger dan het huidige resultaat. Daarbij kan het zijn dat er nog een extra uitdaging ontstaat door de nieuwe methode van het meten van recycling. Daarnaast zijn andere afspraken met de Rijksoverheid gemaakt, zoals het recyclen van 90% van de op de markt gebrachte flessen voor frisdrank.

Om de nieuwe recyclingdoelstellingen te halen, moeten zowel het gewicht als de kwaliteit van het ter recycling aangeboden kunststof verpakkingsafval omhoog. Van al het kunststof verpakkingsafval is een aanzienlijk deel daadwerkelijk recyclebaar. Producenten en importeurs moeten hieraan bijdragen door – waar mogelijk, afhankelijk van de functionaliteit van de product-verpakkingscombinatie - verpakkingen zó te ontwerpen dat ze beter kunnen worden gesorteerd en gerecycled. Bijvoorbeeld door in nieuwe productverpakkingscombinaties zo veel mogelijk mono-materialen te gebruiken en design voor recycling toe te passen.

Meer weten? Bekijk de Recyclability-website van het KIDV of doe de KIDV Recyclecheck.

Overige maatregelen

Sinds 2019 komen goed recyclebare vormvaste kunststof verpakkingen - met een positieve marktwaarde op het moment dat ze aan een recycler worden verkocht - in aanmerking voor het lagere tarief voor de afvalbeheersbijdrage. Dit lagere tarief is bijna de helft van het reguliere tarief. Klik hier voor meer informatie over de tariefdifferentiatie. Gebruik de KIDV Recyclecheck om te bepalen of een verpakking goed is te recyclen.